Kluczowa różnica – przewoźnik vs wektor
Choroby wywoływane są przez patogenne mikroorganizmy i cząstki zakaźne. Przenoszenie choroby odbywa się za pośrednictwem wektorów i nosicieli. Nosiciel to osoba, która ma chorobę, ale nie ma objawów; jest w stanie przenieść chorobę na nowego osobnika. Wektor jest organizmem zdolnym do przenoszenia choroby z zakażonego osobnika na nowego osobnika bez choroby. To jest kluczowa różnica między nośnikiem a wektorem. Zarówno nosiciel, jak i wektor są odpowiedzialne za występowanie i rozprzestrzenianie się choroby między organizmami.
ZAWARTOŚĆ
1. Przegląd i kluczowa różnica
2. Co to jest Przewoźnik
3. Co to jest wektor?
4. Porównanie obok siebie – Carrier vs Vector
5. Podsumowanie
Co to jest przewoźnik?
Nosiciel jest organizmem zdolnym do przenoszenia choroby na inny podatny organizm. Przewoźnik nie wykazuje żadnych oznak i objawów choroby. Ale nosicielem jest chory organizm lub zakażony osobnik posiadający wewnątrz organizmu potencjalne czynniki wywołujące chorobę. Dzięki temu są w stanie przenosić chorobę na następne pokolenie. Istnieją trzy główne typy przewoźników:
- prawdziwy przewoźnik,
- przewoźnik inkubator
- nosiciel rekonwalescencji
Chore osoby mogą stać się nosicielami nawet po wyleczeniu choroby. Na przykład dur brzuszny może ponownie rozprzestrzeniać się z kałem i moczem wyleczonych osób będących nosicielami.
AIDS to choroba wywoływana przez HIV (ludzki wirus niedoboru odporności). Są nosiciele HIV – osoby nie wykazują objawów AIDS. Są jednak nosicielami wirusa HIV.
Rysunek 01: Nosiciel mukowiscydozy
Co to jest wektor?
Wektor to organizm zdolny do przeniesienia choroby z zakażonej osoby na nową osobę. Szczególną cechą organizmu wektorowego jest jego zdolność do przenoszenia czynnika chorobotwórczego z jednego organizmu na drugi bez zarażenia się chorobą. Działa jako medium dla czynnika chorobotwórczego do rozprzestrzeniania się i przetrwania w nowym organizmie. Przenoszenie choroby przez wektory odbywa się na dwa główne sposoby, a mianowicie mechaniczne i biologiczne. Podczas przenoszenia mechanicznego wektor działa jak nośnik i transportuje czynnik chorobotwórczy, nie pozwalając mu przejść ważnych etapów jego cyklu życiowego, takich jak rozwój lub namnażanie się w organizmie wektora. Czynniki zakaźne rozwijają się i namnażają wewnątrz wektora podczas transmisji biologicznej.
Istnieją różne rodzaje wektorów. Wiele wektorów chorób ludzi i zwierząt to owady wysysające krew. Najbardziej znanymi wektorami biorącymi udział w przenoszeniu chorób są komary. Inne rodzaje wektorów stawonogów obejmują kleszcze, pchły , muchy, muchy piaskowe , pluskwy, roztocza itp.
Niektóre rośliny i grzyby działają jako wektory różnych chorób. Na przykład choroba dużych żył sałaty jest powodowana przez cząsteczkę wirusa, a zoospory grzybów ułatwiają przenoszenie choroby, działając jako wektory. Wiele chorób wirusowych roślin jest przenoszonych przez wektory grzybowe, zwłaszcza grzyby należące do Chytridiomycota. Chwasty i pasożytnicze sznurki również zachowują się jak wektory w przenoszeniu wirusowych chorób roślin.
Rysunek 02: Wektor gorączki denga
Jaka jest różnica między Carrier a Vector?
Przewoźnik kontra wektor | |
| Nosiciel to zakażony organizm zdolny do przenoszenia choroby na inny organizm bez wykazywania klinicznych objawów choroby. | Wektor to organizm, który przenosi czynnik chorobotwórczy z osoby zakażonej na osobę zdrową |
| Choroba | |
| Przewoźnik ma chorobę. | Wektory to organizm wolny od chorób |
| Przykłady | |
| Przykładami są nosiciele HIV. | Przykłady obejmują komary, roztocza, grzyby, rośliny. |
Podsumowanie – Przewoźnik vs Wektor
Nosiciel i wektor to dwa rodzaje organizmów biorących udział w przenoszeniu choroby. Przewoźnik przenosi chorobę nie wykazując objawów chorobowych. Jednak nośnik zawiera w sobie czynniki chorobotwórcze. Wektor to organizm, który przenosi chorobę, ale nie choruje. Pełni rolę środka transportu czynników chorobotwórczych z zainfekowanego do nowego organizmu. To jest różnica między nośnikiem a wektorem.
Bibliografia:
1.Brachman, Philip S. „Epidemiologia”. Mikrobiologia medyczna. Wydanie IV. Narodowa Biblioteka Medyczna Stanów Zjednoczonych, 1 stycznia 1996 r. Internet. 11 kwietnia 2017
2.Leitner, Wolfgang W., Tonu Wali, Randall Kincaid i Adriana Costero-Saint Denis. „Wektory stawonogów i przenoszenie chorób: aspekty translacyjne”. PLoS Zaniedbane choroby tropikalne. Publiczna Biblioteka Nauki, listopad 2015. Internet. 11 kwietnia 2017
3. Connell, WT „nosicielami choroby”. Dziennik Kanadyjskiego Stowarzyszenia Medycznego. Amerykańska Narodowa Biblioteka Medyczna, kwiecień 1911. Internet. 11 kwietnia 2017 r.
Zdjęcie dzięki uprzejmości:
1. „Autorecessive” Autor: en:User:Cburnett - Własna praca w Inkscape (CC BY-SA 3.0) przez Commons Wikimedia
2. „Aedes aegypti biting human” Autor: US Department of Agriculture; Zdjęcie ze strony internetowej USDA (domena publiczna) przez Commons Wikimedia
